Нүүрэн талд нь бурхадын дүрийг хагас товойлгон хийсэн, ар тал нь цулгуй шавар сацнууд.
Бурхныг хэвд дарсны дараагаар шатааж бэхжүүлэн будгаар будаж байсан ул мөртэй."


Цагаан гонзгой чулууг нүхлэн, гадна нүүрэнд усны долгио, барилга дүрсэлсэн. ОХУ-аас 1992 онд Очирбатад дурсгасан.

Хар хүрэн өнгөтэй, эмээлтэй, хазаартай морь зогсож байгааг дүрсэлсэн.


Дөрвөн тийш харсан үзүүртэй зэвэрсэн сөргөө

УБ хотын төв талбайд байгаа Д. Сүхбаатарын хөшөөг тойрсон арслангуудын хамт дүрсэлсэн хараар будсан.


Монгол зургийн аргаар баяр наадам хийж байгааг дүрсэлсэн.  Зураач н. Дарьсүрэн

 Ваар- Бөөрөнхий цагаан өнгөтэй, хүрэн модон дотортой. 



Улаан болон улаан шаргал өнгийн дээл , богтого малгайтай нэр нь үл мэдэгдэх хоёр хатан. 

Дугуй, хүрэн улаан өнгөтэй.
Нүүрэн талд: Аугаа их Султан Абу Сайд Бахадур хаан дэлдүүлэв гэсэн бичээс, хааны нэрийг монголоор бичсэн.
Ар талд: Голдоо гөрөөсний зурагтай. Гөрөөсний хөлнүүд завсар Нишапур хотын нэрийг арабаар бичсэн. 

Гонзгой  болор ваар 

Дугуй хар ногоон өнгөтэй. Нэг талдаа давхар дэлбээ бүхий цэцгэн хээтэй, цэцэг рүү чиглэсэн 3 ширхэг сумтай, гадуурх дэлбээ нь 2 ширхэг нь мэдэгдэж байна. Нөгөө талдаа бүдэг араб бичээстэй. Жижиг ногоон толбонуудтай.

Хавтгай бариултай, бариул дээр угалз хээг цэгэн цохилуурын аргаар хээлсэн, хавтгай ёроолтой мөнгөн аяга.

Доогуураа цүлхгэр хавтгай, дөрвөлжин хэлбэрийн, цэнхэр даавуугаар эмжсэн. Таар болон шар даавуугаар доторлосон.

цагаан цэцэгтэй бор ваар 




"Бөөрөнхий хэлбэртэй, хүрэн дугуй ёроолтой. Шинэ Зеландын Ерөнхий сайдаас 1997 он


Нүүрэн талд: нарийн зураасын дотор талд 8 ширхэг хагас дугуйг олтлолцуулан байрлуулсан хээн хүрээтэй, түүний дотор "Аугаа их Султан Абу Сайд Бахадур хааныг тэнгэр ивээх болтугай" гэж арабаар бичсэн. 6-12 цаг хооронд цэгэн болон нарийн хүрээтэй. 6 цаг дээр мөлийсөн.
Ар талд: 8 дэлбээ бүхий цэцгэн хүрээн дунд Калима, Исламын анхны дөрөв Халиф болох Абу Бэкр, Омар, Отман, Али нарын нэр бичээстэй байна. 7 цаг дээр захаараа хотойсон 10-3 цаг хооронд цэгэн болон нарийн хүрээтэй.

Нүүрэн талд: Цагийн зүүний 12-5 цагийн хооронд цэгэн хүрээтэй, дотор нь 1 мөр араб бичээстэй. Төв хэсэгт Мөнх хааны хөндөлтэй сэрээ тамга, доод хэсэгт 1 мөр араб бичээстэй. 8-1 цагийн хооронд бичээс тамга элэгдэж арилсан. Бичээсийг судлаачид "Аугаа их Мөнх хаан" гэж тайлсан.
Ар талд: 4-8 цаг хооронд гаднаа 8 ширхэг, дотроо 6 ширхэг цэгэн хүрээтэй. Төв хэсэгт Мөнх хааны сэрээ тамга доор нь 1 мөр араб бичээсийг судлаачид "Булгарт дэлдүүлэв" гэж тайлсан. Зоосны дээд хэсэгт 9-2 цагийн хооронд элэгдсэн. Зоосны дээд хэсэгт 9-2 цагийн хооронд элэгдсэн.

Оройн хэсэгтээ голдоо шүрэн шигтгээтэй хорол, ардаа шилэвч, хоёр талдаа чихэвчтэй. Оройвчинд хэлбэртэй шүр, голд нь том дугуй шүр суулган хүрээгээр гадна хүрээгээр хорхой сувд, жижиг шинэ шүр хэлхэн тогтоосон. Ар талдаа ганц том шүртэй, Санчиг нь шүр сувд хэлхсэн өлзий толгойтой, таван нүдэн хээтэй гархинаас 6 салаа 12 ширхэг мөнгөн унжуургатай, доороо жижиг хавтгай мөнгөн бөнжигнүүртэй. Толгойн боолтноос өлгөх өлгүүртэй. Ард, урдаа сүлжмэл хээтэй 6 ширхэг шармал мөнгөн хавчаар, хос туйв үсний гэртэй. Үсний гэр нь хар хилэнгээр өнгөлж дээр нь дөрвөлжин хүрээнд хошин холбоогоор хээ битүү хатгаж оёсон, доороо улаан өнгийн утсан цацагтай.

Хавтгай, дугуй хэлбэртэй, голдоо нүхтэй, шавар ээрүүлийн дугуй. Сүхбаатар аймаг, Түвшинширээ сум, Оорцог овоо уулнаас олдсон.

Алтадмал суурьтай, анар чулуун жинс

A. Хээгүй, цулгуй хавтгай ёроолтой мөнгөн аяга.

Цагирган хэлбэрийн зуузайтай, хоорондоо барьцалдсан төмөр амгай зуузай.
Сүхбаатар аймаг, Түвшинширээ сум, Оорцог овоо уулнаас олдсон.

Бор саарал өнгөтэй, Шинэ Зеландаас 1997 онд П. Очирбатад дурсгасан.


Өргөн шармал амсартай, хар ногоон өнгөтэй, хээ дүрсэлсэн. Шинэ Зеландаас 1997 онд П. Очирбатад дурсгасан.


Соёмбын 13 хэлний бичээс сийлсэн модон бар.


Цаасан дээр хуулбарлан хэвлэсэн, эхний хэсэгт Тэмүүжин Чингис хаан гэж монгол бичиг, дараагийн мөрөнд монгол дөрвөлжин бичээстэй.

Нүүрэн талдаа иржгэр хээ бүхий голдоо жижиг сэнжтэй, ар тал нь цулгуй хүрэл толь. Сүхбаатар аймаг, Түвшинширээ сум, Оорцог овоо уулнаас олдсон.

Олноо өргөгдсөн Монгол улсын далбаа

Нүүрэн талд: Аллах гэдэг үгийн дотор талд Гүюг хааны холбоо онгин тамгатай, түүний дор "ХОРМ" гэдэг үгийг монголоор бичсэн.
Ар талд: "Аугаа их эзэн " гэсэн 2 мөр араб бичээстэй.b 

100 тын дэвсгэрт 034667аб гэсэн дугаартай, цэнхэр өнгөтэй, 1940 оны сүлд Д.Сүхбаатарын хөрөгтэй.
В /50тын дэвсгэрт 802568аб дугаартай, ногоон өнгөтэй, 
С /25тын дэвсгэрт 438784 ав дугаартай
D /10тын дэвсгэрт 306264 аа дугаартай
Е /5тын дэвсгэрт 706566 аг дугаартай
F /3тын дэвсгэрт 505606 аа дугаартай ногоон өнгөтэй
G 1 төгрөг 508408 ав дугаартай

Нүүрэн талд: ""Аугаа их Султаан Кулна хаан гэж тайлсан 3 мөр араб бичээстэй. 8-12 цаг хооронд ар өвөргүй элэгдэж мөлийсөн.
Ар талд: Зоос бүхэлдээ зүүн доошоо хэлтгий дарагдаж цэцгэн хүрээний 3 дэлбээ болон цэгэн хүрээ нь зоосны голд дарагдсан. "Гулистанд дэлдүүлэв 761 он" гэж тайлсан араб бичээстэй.

Дугуй хүрэн улаан өнгөтэй.
Зоос нэг талдаа давхар дэлбээ бүхий цэцгэн хээтэй, нөгөө талдаа дугуй хүрээн дотор бүдэг араб бичээстэй.Дугуй хүрэн улаан өнгөтэй.
Б. Зоос нэг талдаа давхар дэлбээ бүхий цэцгэн хээтэй, нөгөө талдаа дугуй хүрээн дотор бүдэг араб бичээстэй.

Чингис хааныг дүрслэн, нэлэнхүйд нь үүлэн хээг зурж, тойруулан, морь болон өлзий хээг дүрсэлсэн. Монгол улсын Төрийн шагналт, зураач Ц.Цэгмэд 2016 он.

Ирмэг нь арзгар дугуй, хар саарал өнгөтэй.
Нүүрэн тал: Орой дээрээ цагирагтай 6 дэлбээ бүхий сарнай   цэцгэн хүрээн дунд 3 мөр бичээстэй, "Аугаа Их Султан Тахай Төмөр хаан, түүнийг бурхан ивээг" гэж тайлсан. 6 дэлбээний гадна 4 талт жижиг араб бичээстэй. Зоос зүүн дээшээгээ далий дэлдэгдсэн. Гадуураа 8-45 минут хооронд нарийн болон цэгэн хүрээтэй.
Ар тал: 4 буландаа хагас дугуй хэлбэртэй, 4 талдаа сарнай цэцгийн дэлбээ хэлбэр бүхий нийт 8 дэлбээн хүрээн дунд калима гэж тайлсан 3 мөр араб бичээстэй, түүний 4 талд Исламын анхны 4 Халиф болох Абу Бекр, Омар, Отман, Али нарын нэрийг бичсэн. Гадуураа дэлбээ хооронд цэгтэй. 11-6 цаг хооронд нарийн хүрээ, 11-3 цаг хооронд цэгэн хүрээтэй. 6-тын мөнгөн зоос.

A. Жижиг сувдан шигтгээ бүхий алт шармал мөнгөн суурьтай, хөх цэнхэр өнгийн индранил чулуун жинс.

A. Алтадмал суурьтай, бадмаараг чулуун жинс.

Шар өнгөтэй, нимгэн цуун ямбуун дээр 2 талд нь монгол бичгээр үг оёсон, 3ш бүчтэй.


Арьсан барелефь хөөмөл, арьсан шүлжмэл зангилаа, металл хийц зэргийг хослуулсан

Зүүн гарын язгууртан Дөрвөдийн Гэндэнгийн хөрөг зураг

Шар амсартай, эрээн цэцэгтэй, цагаан ваар. Монгол улсын УБХ-ын дарга Р. Гончигдоржид БНСУ-ын зочдоос дурсгасан.Германд үйлдвэрлэсэн.
Өндөр: 35см,

Дугуй луун хээтэй, шар торгыг цэнхэр өнгийн нимгэн торгомсог материалаар доторлож, 2 хажуу ард нь 3ш оноотой. Урдаа 5ш гуулин товчтой, богино өргөн ханцуйтай. Урд энгэр, ар, хоёр мөрөнд 4ш дугуй фүс оёсон.

Нүүрэн талд: Захаас дунджаар 2 мм зайд цагийн зүүний 7-1 хооронд 1 дан хүрээтэй. Гадуур нь тойрсон араб бичигтэй. Хүрээн дотор 4 мөр "Хаадын хаан аугаа их Чингис хаан" гэсэн арабаар бичсэн. 
Ар талд: Захаас 4мм зайд цагийн зүүний 6-11 цагийн хооронд дан хүрээтэй гадна нь 1 мөр, дотор 4 мөр араб бичигтэй. 12-6 цагийн хооронд бичээс бүдэг, 6-12 цагийн хоорондох бичиг тод гаргацтай. Голын 4 мөр бичээсийн эхний 2 мөр нь Коран судрын маани болох Калима, дараагийн 2 мөрийг арабын Халиф Насирын нэр цол гэж тайлсан. 

Дугуй улаан хүрэн өнгөтэй.
Нэг талдаа том эвхмэл араб бичээстэй, нөгөө талдаа бүдэг араб бичээсүүдтэй. Зоос нэлэнхүйдээ зэвэрсэн, улаан өнгөр тогтсон.

Бор шар өнгөтэй, Баян-Өлгий аймгийн Алтай сумаас дурсгасан.


Үлээвэр хөгжмийн зэмсгийн нэг бөгөөд "Бялар" ч гэж нэрлэдэг. Эвэр, хамар угалз хээтэй зэс, мөнгөн чимэгтэй зэс бишгүүр. Хонгиог бор модоор хийж нүүрэн талд 7 нүх гарган 3 ширхэг жижиг дусал хэлбэрийн шүр, оюугаар чимэглэсэн 8 ширхэг мөнгөн бөгжөөр бөгжилсөн. Доод амсар нь дэрвэгэр, дээрээ хама угалз хээтэй. Доод амсраасаа дээшлүүлэн нарийсаж дээд үзүүртээ тусгай бийвээр үлээнэ. Гуулиар хийж хоёр талд нь гуулин навчин чимэг хадаж, өнгийн хадаг самбай уясан бийвтэй Бишгүүрийн доод амсрын нүүрэн талд цэцгэн сууринаас 3 ш гуулин гархи зүүсэн.


Дугуй, шаргал туяатай хар саарал өнгөтэй.
Нүүрэн талд: Голдоо Дувагийн удмын бундан тамгатай, түүнийг тойрон "Отрарт 736 онд дэлдүүлэв" гэж тайлсан араб бичээстэй. Эдгээрийн гадуур 3-5 цаг хооронд хүрээ байсан ул мөртэй. 
Ар талд: "Шударгуу хаан Жэнкши" гэж тайлсан араб бичээстэй. 6-9 цаг хооронд хүрээ байсан ул мөртэй.

МУБИС-ийн багш, зураач О.Доржготовын зурсан "Или голын хөвөөнд-1225" хэмээх уран зураг.

Дугуй, хар саарал өнгөтэй.
Б. Нүүрэн талд: Дундаа цэгтээ 2 нарийн зураасаас бүтсэн 6 хошуут сүлжмэл хээн дунд "Их хаан" гэж тайлсан 2 мөр араб бичээстэй.
Ар талд: 4 дэлбээтэй сарнай цэцгэн хүрээн дотор "Калима" гэж тайлсан 4 мөр араб бичээстэй

Монголын нууц товчооны 780 жилийн ой" монгол марк анхны өдрийн дугтуй 2021 он /дотроо 2 ширхэгтэй/

Сайн ноён хан Намнансүрэнг модон сандал дээр хажуулдан сууж байгааг дүрслэн хөрөг.
До. Болд, Монголын урчуудын эвлэлийн хорооны зураач, Төрийн шагналт зураач.

Завьтай хүмүүс дүрсэлсэн саарал хөөмөл


Улаан болон улаан шаргал өнгийн дээл , богтого малгайтай хатдын хөрөг

1) Алтан шармал нэг хос бүсний арал, 4ш рубин шигтгээтэй, дундаа соёмботой. Хоёр хажууд нь алтан утсан хээтэй. Даавуу бэхэлж оёсон тасархай үлдсэн 2 тийш салдаг. 
2) Том товч 7ш- Алтан шармал 1940 оны сүлд товойлгон, ард нь дугуй сэнж гаргасан. Дугуй хэлбэртэй. 
3) Жижиг товч 2ш- Товгор дугуй хэлбэртэй, нэг нь ардаа сэнжгүй, 1940 оны төрийн сүлд товойлгосон.
4) Ханцуйн запник /хос/- Улаан өнгөтэй, бадмаараг шигтгээтэй, монетон запник.

Дугуй хар өнгөтэй. Зоос нэг талдаа үл мэдэгдэх ямар нэгэн дүрстэй, нөгөө талдаа бүдэг бичээстэй, ихэнх хэсэг нь элэгдсэн

Дугуй. цагаан.
Нүүрэн талд: Зоос ерөнхийдөө зүүн дээш хэлтгий дарагдсан. 4 дэлбээ бүхий сарнай цэцгэн хүрээн дунд 6 хошуу тамга болон "Эрхэм дээд Мухаммад хаан" гэж тайлсан 3 мөр араб бичээстэй. Эдгээрийн гадуур 1:08-6 цаг хооронд дан болон цэгэн хүрээтэй. 6-12 цаг хооронд  хүрээ бичээс элэгдэж мөлийсөн.
Ар талд: 4 дэлбээ бүхий сарнай цэцгэн хүрээн дотор Дувагийн удмын бундан тамга түүнийг тойрон байрласан "Ард түмний хот
"Тэрмэзийн зоос" гэж тайлсан араб бичээстэй. 8-10 цаг хооронд дан болон цэгэн хүрээтэй. 1-8 цаг хооронд хүрээ, бичээс элэгдэж мөлийсөн. Зах ирмэгээрээ хотгор гүдгэртэй.

Зэвэрсэн төмөр жижиг ялтаснууд. 2-р ялтас нь зэврэлтээс болж зах ирмэгээрээ цоорсон, 1-р ялтасны зах арзгар болж зэвэрсэн. 6-р ялтас зах ирмэгээр эмтэрсэн. 5-р ялтас дотор зүүн доод буландаа нүхтэй. 11-р ялтас жижиг нүхтэй.


Амсар нь долгионтсон хэлбэртэй. Хөх эрээн луун хээтэй том цагаан таваг.


Шар өнгөтэй, 4 тал 8 цацраг бүхий голдоо хөх цэнхэр өнгийн дэвсгэр дээр Чингис хааны хөргийг дүрсэлж доор нь "1206" гэж бичсэн, тойруулан 9-н цагаан, гадна 4-н талд дөрвөн хөх шигтгээтэй, ар талд нь "Чингэс хааны одон" гэж хагас дугуйруулан бичиж сийлсэн, дээд талдаа зүүлттэй.

Нүүрэн талд: "Аугаа их Султаан Өлзийт хаан" гэж тайлсан 3 мөр араб бичээстэй. 
Ар талд:   Доод дээд  зүүн тал нь мэдэгдэх дөрвөлжин хүрээн дунд 8 ширхэг цацрагтай нарыг хүний нүүрний байдалтай дүрсэлсэн. Цацраг хооронд тус бүр 1 ширхэг цэгтэй. хөгцөсөн ногоон жижиг толбонуудтай.

Түүхэн үйл явдлаас сэдэвлэсэн Хорезмын эзэнт улсын өдөөн хатгалгын эцэст Монголчууд довтлон хот, ордныг эзлэн орж ирж буй, ихэс ноёд нь хар амиа бодон үнэн жанжид, эмс хатад, алт эрдэнэсээ урдаа барин амь гуйж байгааг дүрсэлсэн.

 Нүүрэн талд: Дөрвөн булан нь угалзарсан дөрвөлжин  хээний голд арабаар "Аллах" гэж бичгийн дээр нүдтэй онгин тамга дүрсэлсэн. Хээний гадна дөрвөн талд "Их эзэн" гэсэн араб бичигтэй. Цагийн зүүний 9-1, 2:30-6 цаг хооронд гадна хүрээ тод, 6-9, 1-2,30 цаг хооронд гадна хүрээ болон бичээс балархайтсан.
Ар талд: "Их орд кучад бууж байхад дэлдүүлэв" гэсэн 2 мөр араб бичээстэй. Бичээсний дээгүүр  9-4 цаг хооронд тойрсон хүрээтэй, түүний гадуур 12-3,40 цаг хооронд цэгэн хүрээтэй. 10-1,20 3,30-7,30  цаг  хооронд хүрээ болон бичээс балархайтсан

"Дөрвөлжин хавтгай хар хүрэн өнгийн дээр нь монгол бичигтэй."" Арван тавны цагдаагийн


Өнгийн будаг, цаас, хар бэх соёмбыг зурж өнгө ялган тайлбарыг төвдөөр бичсэн.

Цом хэлбэртэй, аяганы амсраас зүүгдэн буй барсын дүрстэй хос бариултай, амсрын гадна ирмэгээр дөрвөлжин хүрээт үргэлжилсэн хээтэй жижиг хаш аяга.

Хавтгай дугуй, алтан шар цагираг суулгасан, луу бариултай, гадна амсар дотор ёроолд хээ дүрсэлсэн аяга. 
Д. Энхдаваа, Дүрслэх урлагийн дээд сургууль.

Дугуй, хар саарал өнгөтэй.
Нүүрэн талд: Зоос зүүн тийш үл ялиг хазгай дэлдэгдсэн. Монгол бичгээр Тэнгэрийн хүчүн дор Хасаны дэлдүүлсэн гэж тайлсан 4 эгнээ бичээсийн голд Хасан Махмуд гэж 1 мөр арабаар бичсэн. Эдгээрийн доогуур "М.Хас" гэж монгол дөрвөлжин үсгээр бичсэн. Гадуураа 5-10 цаг хооронд нарийн болон цэгэн хүрээтэй.
Ар талд: 5 дэлбээтэй сарнай цэцгэн хүрээн дунд Калима гэж тайлсан 5 мөр араб бичээстэй. Гадуураа 6-1 цаг хооронд нарийн болон цэгэн хүрээтэй.

"1. Хар саарал микрофонт гарны баруун талд карт шургуулах зориулалттай. Төхөөрөмжний дээр 5 ширхэг товчлуур, тэдгээрийн доохно 1 ширхэг урт хар товчтой.
2. Цахим ойт карт нь УИХ-ын гишүүн З.Энхболдын нэр, зурагтай."


Хавтгай дөрвөлжин хар өнгөтэй, ард нь нугасаар холбосон, босгож тавих зориулалттай. Ногоон хамбаар бүрсэн хайрцагтай. Р. Гончигдоржид Пакистаны холбооны шүүхийн Академи 1992 онд дурсгасан.

Полимер материалыг боржин чулууны үйрмэгтэй хольж хийсэн, нүүрэн талд 5 мөр бүхий 21 үгийг уйгур-монгол хэлээр бичиж сийлсэн. Улаан модоор хийсэн хавтгай дөрвөлжин суурьтай

Цуглуулга