Хээгүй, цулгуй өндөр бариултай мөнгөн аяга.

Нүүрэн талд: Голдоо дугуй дотор "Эрхмийн дээд" гэж тайлсан араб бичээстэй. Түүнийг тойрсон 1 мөр араб бичээсийн гадуур  2 давхар дугуй хүрээтэй, мөн түүний гадуур тойрсон 1 мөр араб бичээстэй.
Ар талд: Голдоо "Их эзэн" гэж тайлсан 2 мөр араб бичээстэй. Түүний 4 талд араб бичээстэй.

Дугуй, шар өнгөтэй.
Нүүрэн талд: Гадуураа цэгэн хүрээтэй нарийн хүрээн дунд Тэнгэрийн хүчин дор Хасаны дэлдүүлсэн гэсэн 5 эгнээ монгол бичээсийн голд Хасан Махмуд гэсэн 1 мөр араб бичээс, эдгээрийн доогуур нь хөндлөн МА, ХА, СА гэсэн 3 үсгээр Хасан Махмудын товч нэрийг дөрвөлжин бичгээр бичсэн. Үүний доод талд үл мэдэгдэх бичээстэй. Бичээсүүдийн зүүн талд эхэнд нь бүдэг хээ дүрсэлсэн.  
Ар талд: 5 дэлбээтэй  сарнай цэцгэн давхар хүрээн дунд "Коран судрын маань болох Калима" гэж тайлсан 4 мөр араб бичээстэй. Цэцгэн хүрээний гадна 5 талд бүдэг бичээстэй. Эдгээрийн гадуур 2-10 цаг хооронд тойрсон нарийн болон цэгэн хүрээтэй. 11-2 цаг хооронд захаараа элэгдэж мөлийсөн, хар толбо үүссэн.

Нүүрэн тал: 4 мөр бичээстэй, бичээсийг судлаачид хааны нэрийг бичсэн гэж үзсэн. 4-6 цаг хооронд захаараа долгионтсон хүрээний оромтой.
Ар тал: Дөрвөлжин хүрээн дунд эвхмэл араб бичээстэй, түүний доод болон баруун зүүн талд араб бичээстэй. 6-11 цаг хооронд захаараа ар өвөргүй элэгдэж мөлийсөн.

Шар өнгөтэй, 4 тал 8 цацраг бүхий голдоо хөх цэнхэр өнгийн дэвсгэр дээр Чингис хааны хөргийг дүрсэлж доор нь "1206" гэж бичсэн, тойруулан 9-н цагаан, гадна 4-н талд дөрвөн хөх шигтгээтэй, ар талд нь "Чингэс хааны одон" гэж хагас дугуйруулан бичиж сийлсэн, дээд талдаа зүүлттэй.

Дугуй, шар өнгөтэй.
Нүүрэн талд: Нарийн болон цэгэн хүрээн дунд 5 хошуут сарнай цэцгэн хүрээн дотор "Аугаа их Султан бурхан шавь" гэж тайлсан 5 мөр араб бичээстэй. Дэлбээнүүдийн гадна 5 талд бичээстэй. 
Ар талд: 1 тал нь 8 мм хэмжээтэй дөрвөлжин хүрээн дунд Калима гэж тайлсан 4 мөр араб бичээстэй. Хүрээний гадна 4 талд араб бичээстэй. Эдгээрийн гадна нарийн хүрээтэй.

Цилиндр хэлбэртэй

Нүүрэн талдаа иржгэр хээ бүхий голдоо жижиг сэнжтэй, ар тал нь цулгуй хүрэл толь. Сүхбаатар аймаг, Түвшинширээ сум, Оорцог овоо уулнаас олдсон.

Тушим буюу ялтсыг хооронд нь мөр хэлхэж хийсэн, их бие болон хоёр мөр, хоёр гуя гэсэн хэсгээс бүрдсэн.

Алтадмал суурьтай номин чулуун жинс.

Балтаггүй, бариулыг гуулиар бөгжилсөн, хуйтай хотгор илд. Гуулин бөгж, тоногтой модон хуйтай. 1 иж 2 ширхэг

A. "Хубилай хаан авд мордсон нь" 1280 оны уран зургаас сэдэвлэсэн маркийн цомог  1987 он. Дундад иргэн улсын Үндэсний хааны ордон музей /дотроо 3 марктай/

Зуувандуу хүрэн улаан өнгөтэй.
Нэг талдаа нар маягийн бүдэг дүрслэлтэй, нөгөө талдаа дөрвөлжин хүрээний булан цэгэн хүрээ, араб бичээсүүдийн бүдэг дүрслэлтэй.

Дугуй, хүрэн улаан өнгөтэй.
Нүүрэн талд: Аугаа их Султан Абу Сайд Бахадур хаан дэлдүүлэв гэсэн бичээс, хааны нэрийг монголоор бичсэн.
Ар талд: Голдоо гөрөөсний зурагтай. Гөрөөсний хөлнүүд завсар Нишапур хотын нэрийг арабаар бичсэн. 

Нүүрэн талд: "Эрхэм дээд хаан Султан Халил Аллах " гэж тайлсан 4 мөр араб бичээстэй. Бичээсийн голд Цагаадайн удмын гурван хөлт бундан тамгатай. 12-10 цаг хооронд зах ирмэгээрээ элэгдэж мөлийсөн.
Ар талд:  Карон судрын маань болох Калима гэсэн 3 мөр араб бичээстэй. Бичээсийн дунд 4 дэлбээтэй цэцэг хэлбэрийн дүрстэй. Эдгээрийн гадуур дундаа араб бичээс бүхий 2 давхар хүрээтэй. 4-12 цаг хооронд зах ирмэгээрээ элэгдэж хүрээ бичээс арилсан.

Дугуй саарал өнгөтэй зоос 2 талдаа ар өвөргүй бүдэг бичээстэй, хар өнгөр тогтсон.

Дугуй, хүрэн улаан өнгөтэй.
Нүүрэн талд: Султан Абу Сайд Бахадур хаан дэлдүүлэв гэж тайлсан араб бичээстэй. Баруун захаараа 1-8 цаг хооронд үл мэдэгдэх дүрслэлтэй.
Ар талд: Дөрвөлжин хүрээн дотор 3 мөр араб бичээс, хүрээний гадна 4 талд 1 мөр бүдэг араб бичээстэй. Калима болон Исламын анхны дөрвөн Халиф болох Абу Бэкр, Омар,Отман,Али нарын нэрийг бичсэн.

Түүхэн үйл явдлаас сэдэвлэсэн Хорезмын эзэнт улсын өдөөн хатгалгын эцэст Монголчууд довтлон хот, ордныг эзлэн орж ирж буй, ихэс ноёд нь хар амиа бодон үнэн жанжид, эмс хатад, алт эрдэнэсээ урдаа барин амь гуйж байгааг дүрсэлсэн.

Дугуй, хар саарал өнгөтэй.
Б. Нүүрэн талд: 10-8 цаг хооронд цэгэн болон өргөн нарийн 3 давхар хүрээн дотор "Аугаа их Султан Абу Сайд дэлдүүлэв, хааны 33-р он"  гэж бичсэн 7 мөр араб бичээсийн голын мөр нь Бусайд гэж монгол бичгээр бичсэний 4 талд өлзий хээтэй.  
Ар талд: Калима болон Исламын анхны дөрвөн Халиф болох Абу Бекр, Омар, Отман, Али нарын нэрийг эртний арабын Куфи хэлбэрээр бичсэн. Бичээсүүдийг тойрсон 8 ширхэг 6 хошуут одтой. Эдгээрийг тойрсон 8-3 цаг хооронд цэгэн болон нарийн хүрээтэй.

Дугуй, цагаан өнгөтэй.
Б. Нүүрэн талд: 8 Дэлбээтэй цэцгэн хүрээн дотор "Эрхэм дээд Султаан Буян күл хаан. Бурхан түүнийг ивээтүгэй" гэж тайлсан 3 мөр араб бичээстэй. Түүний доод талд ширээтэй бундан тамгатай, дээрээ жижиг араб бичээстэй. Дэлбээ бүр дээр жижиг цагирагтай. Зах ирмэгээрээ 6-9 цаг хооронд цэгэн хүрээ, түүний дотуур 6-8 цаг хооронд нарийн хүрээний оромтой. 8-6 цаг хооронд захаараа
элэгдэж мөлийсөн.
Ар талд: Карон судрын маань болох Калима гэж тайлсан 5 мөр араб бичээстэй. Бичээсийн 4 талд жижиг араб бичээсүүдтэй. Эдгээрийн гадуур захаас 6 мм зайд 9-1 цаг хооронд нарийн хүрээний оромтой. Зах ирмэгээрээ элэгдэж мөлийсөн.

 Нүүрэн талд: Зоосны голд нуман тамга, тамганы баруун доод талд Аргэ элд гэсэн 2 эгнээ тал гарсан монгол бичээстэй. Зах ирмэгээрээ нилэнхүйдээ элэгдэж мөлийсөн. 
Ар талд: Зоосны зүүн тал нь элэгдсэн баруун талд нь Коран судрын маань болох Калима гэж тайлсан араб бичээстэй.

Дугуй, хүрэн өнгөтэй.
Нүүрэн талд: Голдоо 1,2 см голчтой дугуй хүрээн дунд нар ба арслан дүрсэлж, хүрээний гадуур тойрсон 1 мөр араб бичээсийг судлаачид "Султан Абу Сайд" гэж тайлсан. Эдгээрийн гадуур тойрсон нарийн болон цэгэн хүрээтэй.
Ар талд: Коран судрын маань болох Калима гэж тайлсан 3 мөр араб бичээстэй. Хүрээний 4 талд Исламын анхны дөрвөн Халиф болох Абу Бэкр, Омар, Отман, Али нарын нэрийг бичсэн. Эдгээрийн гадуур тойрсон нарийн болон цэгэн хүрээтэй.

Нүүрэн талд: "Ал Насир сүсэгтнүүдийн удирдагч" гэж тайлсан 3 мөр араб бичээстэй. Бичээсийн дээр 6 хошуут дүрстэй. Цагийн зүүний 26-32 минутын хооронд сэтэрсэн.
Ар талд: Дугуй хүрээн дунд "Амьдрал богинохон, Иймд түүнийг бурхандаа зориулагтүн" гэж тайлсан 3 мөр араб бичээстэй. Цагийн зүүний 52-11минутын хооронд 6 мм гүн ар өвөргүй хүрээ, бичээс баларч бүдгэрсэн.

Дээрээ сэнжтэй, хоёр талд нь дугуй хүрээнд дөрвөлжин бичгээр бичсэн үгийг товойлгон сийлж, түүний дээр хамар хээ бүхий хүрээнд амьтны дүрсийг товойлгон дүрсэлсэн. АНУ-ын Метрополитений музейгээс гаргасан хуулбар.

A. Аяганы амсар төвгөр хүрээтэй ба амсрын гадна талаар угалз хээг цэгэн цохилуурын аргаар хээлсэн, хавтгай суурьтай мөнгөн аяга.

Дугуйдуу улаан хүрэн өнгөтэй.
Нүүрэн тал: Цэвээн хунтайж гэж арабаар доороос нь дээш бичсэн.
Ар тал: Яркендэд дэлдүүлэв.
Усны дусал шиг хэлбэртэй, зузаан, ногоон толботой. Хүрээ болон үсгийг ухаж бичсэн.

Дугуй, цагаан өнгөтэй.
Нүүрэн талд: Давхар дугуй хүрээн дотор том гогцоотой сэрээ тамгатай. Түүний гадуур 4-8 цаг хооронд араб бичигтэй. 
Ар талд: 2 мөр араб бичигтэй. 4-8, 43 минут хооронд давхар хүрээний оромтой.
Сэрээ тамганы баруун доод  хэсэгт ар өвөргүй элэгдэж мөлийсөн.

 Халх эхнэр хүний толгойн боолт
Бүтэн өлзий хээг эвэр угалзаар холбож чимэглэсэн цоолбор мөнгөн толгойн оройвч, хос чихэвч, шилэвчний хамт. Оройвч нь 45 ширхэг шүр, оюу, номин чимэглэлтэй, шилэвч нь 1 ширхэг шүртэй, чихэвч нь 2 ширхэг шүртэй. Санчиг нь том, жижиг өлзий толгой тоонолжин 5 ширхэг гархинаас нь шүр, оюу, хув хэлхсэн 5 салаа 8 болон 9 хэлхээ мөнгөн бөмбөлөг бүхий унжуургатай, доод үзүүрт жижиг шүр хэлхэж мөнгө, оюу бөнжигнүүр зүүсэн. Нарийн хавчаар 6 ширхэг, тус бүр 3 ширхэг шүр, адгийн хавчаар 2 ширхэг, тус бүр 5 ширхэг шүртэй. Үсний мөнгөн гэр 2 ширхэг, тус бүр 3 ширхэг шүрэн шигтгээтэй.

Дугуй, улаан хүрэн өнгөтэй.
Нүүрэн талд: "Буян Күл хаан" гэж тайлсан араб бичээстэй. Үүний доор Бухаар 752 /1352/ гэсэн бичээсийн голд ширээтэй бундан тамгатай цагийн зүүний 6,8,10,20,36,44 минут дээр жижиг сэтэрхийнүүдтэй.
Ар талд: 3 мөр араб бичээстэй.

Дугуй. цагаан.
Нүүрэн талд: Зоос ерөнхийдөө зүүн дээш хэлтгий дарагдсан. 4 дэлбээ бүхий сарнай цэцгэн хүрээн дунд 6 хошуу тамга болон "Эрхэм дээд Мухаммад хаан" гэж тайлсан 3 мөр араб бичээстэй. Эдгээрийн гадуур 1:08-6 цаг хооронд дан болон цэгэн хүрээтэй. 6-12 цаг хооронд  хүрээ бичээс элэгдэж мөлийсөн.
Ар талд: 4 дэлбээ бүхий сарнай цэцгэн хүрээн дотор Дувагийн удмын бундан тамга түүнийг тойрон байрласан "Ард түмний хот
"Тэрмэзийн зоос" гэж тайлсан араб бичээстэй. 8-10 цаг хооронд дан болон цэгэн хүрээтэй. 1-8 цаг хооронд хүрээ, бичээс элэгдэж мөлийсөн. Зах ирмэгээрээ хотгор гүдгэртэй.

Сувдан шигтгээ бүхий хос алтан ээмэг.


A. Угалз хээ бүхий алт шармал хүрээтэй хавтгай дугуй хэлбэрийн улаан өнгийн мана чулуун цоховч чимэг.

Монголын эзэнт гүрний хаадын хөрөг Чингис, Өгэдэй, Гүюг, Мөнх, Хубилай хаадын шүдтэй марк. 
Монгол маркийн цомог 1997 он шүдгүй лист марк.

Дугуй, хар өнгөтэй. Нүүрэн талд: Голдоо муурын дүрстэй, үүний дээр 7 ширхэг цэгнээс бүрдсэн цэцгэн дүрстэй. Эдгээрийн гадуур нарийн болон цэгэн хүрээтэй.
Ар талд: "Гулистан 764 он" гэж тайлсан 3 мөр араб бичээётэй. Эдгээрийн гадуур хээн хүрээ болоннарийн цэгэн хүрээнүүдтэй.

Зоос зах ирмэгээрээ арзгар. 2 талын дүрслэл болон бичээс нь ойлгомжгүй, бүдэг.

Нүүрэн талдаа олон янзын хээ дүрсийг тойруулан дүрсэлж, голд нь оосорны сүвэгч бүхий товгортой, ар тал нь цулгуй хүрэл толь. Оосор уяаны үлдэгдэлтэй.

Нүүрэн талд: Шонхор шувуун дүрстэй, баруун талаараа нарийн болон цэгэн хүрээтэй. 3-5 цаг хооронд эмтэрч хугарсан. 
Ар талд: "Сарай" гэж тайлсан араб бичээстэй. 5-10 цаг хүртэл нарийн хүрээтэй.

Мөнгө, цагаан, дугуй.
Нүүрэн талд: Голдоо дугуй дотор "Алмалик хот" гэж тайлсан араб бичээстэй. Түүнийг тойрсон 1 мөр араб бичээс, мөн гадуураа давхар дугуй хүрээтэй.
Ар талд: Голдоо "Их эзэн" гэж тайлсан, зүүн болон дээд хэсэгтээ  араб бичээстэй.
Нүүрэн талд захаас 4мм хэсэгт 2-5 цаг хооронд бичээс тодорхойгүй болж мөлийсөн.

Нүүрэн талд: Захаас дунджаар 1-8 мм зайд бүдэг тасархай дугуй дан хүрээтэй. Голд нь 4 мөр бүдэг араб бичээстэй дээр нь латин S (дэгрээ тамга) үсэгтэй. 
Ар талд: Захаас дунджаар 1-6 мм зайд бүдэг тасархай хоорондоо 1 мм зайтай давхар дугуй хүрээтэй. Голд нь 3 мөр бүдэг араб бичээстэй. Зоосны 2 талд "Самаркандад гүйх энэ зоосыг үл хэрэгссэн хүн гэмт хэрэгтэн болно" гэсэн зарлигийн чанартай үг бичсэн байна

Гилбэр хатгасан дугуй шовгор оройтой, саравчтай, ширээр хийсэн чихэвч гэзгэвчтэй хоёр талт дуулга. Чихэвчин дээр жижиг дугуй толь хадсан.

Нүүрэн талд: ""Аугаа их Султаан Кулна хаан гэж тайлсан 3 мөр араб бичээстэй. 8-12 цаг хооронд ар өвөргүй элэгдэж мөлийсөн.
Ар талд: Зоос бүхэлдээ зүүн доошоо хэлтгий дарагдаж цэцгэн хүрээний 3 дэлбээ болон цэгэн хүрээ нь зоосны голд дарагдсан. "Гулистанд дэлдүүлэв 761 он" гэж тайлсан араб бичээстэй.

A. Чингис хаан мянганы суут хүн блок марк Кот-д Ивуар улсын 2012 он шүдтэй, шүдгүй марк дотроо 2 ширхэгтэй.

Нүүрэн талд:  Голдох 2,1 см голчтой 8-н дэлбээтэй цэцгэн хүрээн дунд 4 мөр араб бичээсийг судлаачид "Их хаан, Кебек хаан сүсэгтнийг ивээгч" гэж тайлсан. Дэлбээ болгоны зааг дээр 1 ширхэг цэгтэй, 3-6 цаг хооронд 8 дахь цэг болон хүрээ бүдгэрч арилсан. Эдгээрийн гадуур нарийн хүрээ, түүний гадуур цэгэн хүрээтэй.
Ар талд: Хагас дугуй болон тэгш өнцөгт дүрсээс бүтсэн 8 талт хүрээн дунд "Бурхан бүгдийн мэднэ. Самарканд 725 он" гэж тайлсан 5 мөр араб бичээстэй. Бичээсийн  дунд Дувагийн бундан тамгатай. Эдгээрийн гадуур 12-5 цаг хооронд хүрээ, түүний гадуур цэгэн хүрээний оромтой.


Бөөрөнхий цагаан бариул, цорготой, тагтай, хөхөөр цэнхэр хээ чимэг дүрсэлсэн.

"Монголын нууц товчооны 780 жилийн ой" монгол марк, анхны өдрийн дугтуй 2021 он. /дотроо 2 ширхэгтэй/

Нүүрэн талд: Титэм мэт дүрсэн дунд Аугаа их Султан Абу Сайд Бахадур хаан дэлдүүлэв гэж тайлсан 5 мөр араб бичээстэй. Дүрсний зүүн баруун талаар 1 мөр араб бичээстэй. 9-2 цаг хооронд цэгэн хүрээтэй, дотуур нь нарийн хүрээ бүтэн тойрсон.
Ар талд: 8 талт хүрээн дунд Калима болон Исламын хааны анхны дөрвөн Халиф болох Абу Бэкр, Омар, Отман, Али нарын нэрийг бичсэн. Хүрээний гадна 6 талд жижиг араб бичээстэй. Эдгээрийн гадуур 7-3 цаг хооронд нарийн хүрээтэй. 9-1 цаг хооронд цэгэн хүрээтэй.

Алтадсан шар өнгөтэй жижиг сувд шигтгэсэн хундага.
Д. Энхдаваа, Дүрслэх урлагийн дээд сургууль

Дөрвөлжин, мөнгө нь харласан. Бад суурьтай цэцгэн бариултай. Дардасны голд соёмбо, түүний хоёр хажууд нэг, нэг мөр монгол бичигтэй. Совмбоны нар, сар, галны хажууд "хуулбар" гэсэн монгол бичигтэй.


"1) Монгол бичигтэй алтан гэрэгээ алтадмал шар өнгөтэй, хоёр талын дээд хэсэгт дугуй нүхний дээгүүр үүлэн хээ, дугуй цэцгэн хээний голд тунгалаг шигтгээ /голч 1,3см/ шигтгэсэн. 2 талдаа монгол бичгээр бичсэн.
2) Алтадсан монгол бичигтэй цул мөнгөн гэрэгээ- Цагаан мөнгөн дээр хоёр талд нь шараар амьтны дүрсэн хээ, монгол бичгээр үг товойлгон хөөсөн. Нүх гаргасан.
3) Алтадсан дөрвөлжин бичигтэй мөнгөн гэрэгээ Цагаан мөнгөн дээр хоёр талд нь дөрвөлжин бичгээр ухаж, алтаар шарж тодруулсан. Дээр нь нүх гаргасан.
4) Дөрвөлжин бичигтэй дугуй хүрэл гэрэгээ Дээрээ сэнжтэй, усны дусал шиг хэлбэртэй, 2 талд нь дугуй тойрогт дөрвөлжин бичгээр товойлгон сийлсэн үг бичсэн. Түүний дээр долгионтой зүмбэр хэлбэрийн хэсэгт 2 талд нь амьтны дүрст хээ товойлгон сийлсэн.
байхгүй
байхгүй"

Хар саарал өнгөтэй, хүрэн модон суурьтай, БНЭУ-н Ерөнхийлөгчөөс П. Очирбатад 1994 онд дурсгасан.


 Ирмэгийг нь хөвөөлж цохин нүхлэсэн дугуйвтар хэлбэртэй нимгэн алтан ялтас бөгөөд дээд талд дэгээ хэлбэрийн хүрэл цагариган сэнж нүхлэн сүвлэсэн байна.


Модон барын хэвлэл. Хуудасны тоо 2


Дугуйдуу усны дусал шиг хэлбэртэй, улаан хүрэн өнгөтэй, цагаан ногоон өнгөртэй, улаан хүрэн өнгөтэй.
Нүүрэн тал: Галданцэрэн гэж арабаар доороос нь дээш бичсэн. 
Ар тал: Яркендэд дэлдүүлэв.

Дугуй, улаан хар хүрэн өнгөтэй.
Нүүрэн талд: Голдоо жинлүүр дүрстэй, түүний доор өлзий хээтэй.
Ар талд: Дөрвөлжин хүрээн дунд "Сарай хот" гэж тайлсан 3 эгнээ эвхмэл бичигтэй.

До. Болд, Монголын урчуудын эвлэлийн хорооны зураач, Төрийн шагнаалт зураач.

Нумын наалт, нэг үзүүр дээрээ ховилтой


Хүрэн модон дээр шар модоор хээ, чимэг, заан дүрсэлж, сийлж, наасан. Шадар сайд Энэбишэд Азийн хөгжлийн банкны зөвлөхөөс дурсгасан.

Тунгалаг шил. Канадын парламентаас 1997 онд Очирбатад дурсгасан.


талтай, голдоо "ОМ" гэсэн ланз үсэг бүхий дугуй хүрээний гадна талд 6 дэлбээтэй бадам цэцэг дүрсэлсэн, ар тал нь цулгуй хүрэл чимэг.


Цуглуулга